Çocuklarda Ağız ve Diş Sağlığı

Pedodontinin ilk amacı ortadaki sorunları çözüme ulaştırmaktır. Daha sonra bu sorunların kaynağı bulunur ve bir daha oluşması engellenmeye çalışılır. Bu amaç altında uygulanan tüm prosedürlere Koruyucu Diş Hekimliği adı verilir. Bu uzmanlık alanı beslenme alışkanlıklarının belirli bir düzende olmasını, yanlış beslenme alışkanlıklarından uzaklaşılmasını, ağzı ve diş sağlığı, ağız ve diş temizliği gibi konularda eğitimler verilmesini, düzenli kontrolleri kapsar.

Dişlerdeki çürük oluşumu yanlış beslenme, yetersiz diş ve ağız bakımı ve diş yapısı gibi faktörlerden etkilenir. Süt dişleri, kalıcı dişlerin yapısına göre çürüğe çok daha yatkın niteliktedir. Diğer yandan çocukların şekerli gıda tüketimi yetişkinlere göre daha fazla olduğundan risk artar. Bu gibi sebeplerle süt dişlerinin bakımına, kalıcı dişler kadar özen göstermek gerekir.

• Kişinin gelecekteki kalıcı dişleri için gereken yeri korurlar.
• Estetik olarak iyi görünürlerse çocuğun öz güveni artar.
• Çocuklarda doğru konuşmaya olumlu etki ederler.
• Yiyeceklerin ısırılması ve çiğnenmesine yardım ederler.
• Kalıcı dişlerin yerlerine yerleşmesi için yol gösterirler.

Süt dişlerinin korunması, kalıcı dişlerin yerlerine doğru yerleşmesi için önemlidir. Aynı kalıcı dişlerde olduğu gibi, süt dişlerinde de çürük ve enfeksiyon oluşabilir. Dolguyla ve kanal tedavisiyle kurtarılamayacak olan süt dişlerinin çekilmesi gerekebilir. Çekimden önce mutlaka röntgen çekilmesi ve kararın görüntülemeden sonra verilmesi önemlidir.

Çocuklarda kalıcı dişlerin çıkma zamanı; keser dişler için 6 – 7 yaş, yan keser dişler için 8 yaş, köpek dişleri için 10 yaş, küçük azı dişleri için 9 – 10 yaş, birinci büyük azı dişi için 6 yaş, ikinci büyük azı dişi için 12 yaş, üçüncü büyük azı dişi için 17 – 21 yaş arasındadır.

Süt dişleri düşmeden kalıcı dişlerin çıkması durumu genellikle köpek dişlerinde ve kesici dişlerde görülür. Geç düşen süt dişlerinin bazen çekilmesi gerekebilir.

Üst çenedeki köpek dişlerinin yukarıdan ve önden çıktığı durumlarda ortodontik tedavi gerekir. Bu tedaviyle kalıcı diş olması gereken yere getirilir.

Tedavisi mümkün olmayan süt dişlerinin çekilmesi gerektiğinde oluşan boşluk yer tutucularla korunur. Kalıcı dişin çıkma zamanına kadar tutucular ağızda kalır. Yer tutucular hareketli ve sabit olabilir.

Süt dişlerinin düşme zamanından önce düşmesi dişlerde çarpıklıklara sebep olur. Bu yüzden süt dişinin ağızda kalması için gereken çalışmalar yapılmalıdır. Çürük süt dişinin ömrü kanal tedavisi ile uzatılabilir.

Süt dişleri bazı durumlarda aralıklı olarak çıkarlar. Süt dişi ve kalıcı diş arasında boyut farkı vardır. Bu nedenle aradaki boşluklar kalıcı dişin yerleşmesini sağlar.

Parmak emme ve sürekli emzik kullanma alışkanlığı çocukların süt dişlerini ve kalıcı dişlerini diziliş olarak etkiler. Derin damak, konuşma bozukluğu, dişlerin dizilişinde kavislenme ve estetik problemlerine yol açar.

Bu alışkanlıklar ortodontik ve ortopedik bozukluklara yol açar. Bu gibi durumlarda ebeveynlerin diş hekimiyle irtibata geçmesi gerekir.

Çocuklarda yetersiz fırçalama ve dişlerin temiz tutulmamasından dolayı diş eti hastalığı görülür. İltihaplanan diş eti kırmızı bir görünüm alır, kanama olur ve şişer. Parmak emen ve ağızdan solunum yapan çocuklarda bu risk yüksektir.

Çocukların ortodontik muayenelerinin ilkinin, ilk kalıcı dişlerini çıkartmaya başladıkları dönem olan 7 – 8 yaşında yapılması gerekir. Böylece sorunlar erken dönemde belirlenerek önlenebilir.